Evelien: "Ik verloor mijn borsten en mijn zelfvertrouwen"

Twee keer borstkanker krijgen, wat doet dat met je? Evelien weet er alles van. “Die tweede keer verloor ik niet alleen mijn borsten, maar ook mijn zelfvertrouwen.” Ze vertelt uitgebreid over het hersteltraject na de behandelingen en wat voor invloed dat heeft op je lijf en leven.

Evelien vloog meer dan 30 jaar de wereld rond als stewardess. Op haar 40e en 51e wordt er borstkanker bij haar ontdekt. Evelien: “De eerste keer kreeg ik bestraling, de tweede keer chemotherapie. Uiteindelijk zijn ook allebei mijn borsten geamputeerd. Doordat ik weet dat ik een risico heb op terugkeer van de kanker, vond ik het na de behandelingen heel moeilijk om niet ieder hoofdpijntje als een potentieel nieuwe kanker te beschouwen. Nu, vijf jaar na de laatste behandelingen, is dat gevoel gelukkig weg.”

Wat doet kanker met je gedachten?

“Het proces van kanker is naar. Als je niet uitkijkt ga je een soort hersengevangenis in waarvan angst de sleutel is. Het zorgt ervoor dat je bang bent ziek te worden, om je werk niet meer te kunnen doen, vrienden te verliezen…
Als je daar hulp bij krijgt en bewust bent dat jij zelf die sleutel weer kan omdraaien, lukt het om ermee om te gaan.”

Hoe heb je dat gedaan, omgaan met kanker?

“Ik heb veel gehad aan een psychologisch traject bij het Helen Dowling Instituut. Tijdens een van de sessies vroeg ik de psycholoog wanneer haar taak erop zit. Ze zei: ‘Mijn taak is gelukt als jij vrede hebt gekregen met de situatie zoals die nu is’. En daar had ze zo gelijk in!
Ook al is de situatie anders dan ik wil, terug naar hoe het was kan niet. Zij leerde mij om tevreden te zijn met hoe het is en dat ik mijn leven mag indelen zoals ik wil.”

Hoe doe je dat, tevreden zijn met de situatie?

“Eerst vrede krijgen met, en dan tevreden worden. Daar is tijd voor nodig. En dat is ook meteen het allermoeilijkste. Ik noem het hersteltraject de derde helft. Eerst is er rouw om wat je verloren hebt. Dan kijk je om je heen naar mogelijkheden. Uiteindelijk zie je dan wat je nog wel kan. Dat is wel een proces van 2,5 jaar geweest waarin ik mezelf én de weg kwijt was. Wie was ik? Wat kon ik? Wat wilde ik?
De buitenwereld snapt dat ook niet, want je bent toch beter? Inmiddels heb ik mezelf aangeleerd om mij iedere dag tijdens het tandenpoetsen de vraag te stellen ‘Waar wil ik vanavond blij om zijn?’. Dan stuur ik mijn hoofd de goede kant op en ben ik me bewust van alle mogelijkheden.”

Wat vind of vond je het moeilijkste aan het hersteltraject?

“Je wil geen zeikerd zijn. Herstellen is een eenzaam proces. Vooral ’s nachts als die spoken onder je bed vandaan komen. Ook al ligt je man naast je, je kan er niet van weglopen. Dat is ontzettend confronterend. Als je ziek bent, zit je in de overlevingsmodus. Maar daarna, als je weer het gewone leven in wil stappen, dan is dat weg. Dan moet je het zelf doen.”

Ben je nog dezelfde Evelien als voordat je ziek werd?

“Ja, ik ben altijd dezelfde gebleven, dat is mijn basis. Wel ben ik me meer bewust van mezelf geworden. Ik was best een pleaser en ook wel onzeker. En een buitenbeentje, altijd al geweest. Nu leef ik meer vanuit mijn eigen verlangen en please ik minder.
Aan buitenkant zie je het niet, maar ik voel me veel vrijer. Je hoort vaak dat mensen die kanker hebben gehad, het vertrouwen in hun lijf kwijt zijn. Dat heb ik totaal niet. Als ik foto’s kijk uit die periode, zie ik hoe vreselijk ziek ik was. Maar, mijn god, wat geweldig van mijn lijf dat ik nu alweer heel veel kan!
Ik heb juist meer vertrouwen en respect gekregen voor mijn lichaam en ik zie dat herstellende vermogen. Daardoor ben ik ook gezonder gaan leven, we moeten het toch samen doen.”

Op wat voor manier beïnvloedt borstkanker nu (nog) je dagelijkse leven?

“Als ik geconfronteerd word met iemand die is overleden aan kanker, dan worstel ik met een schuldvraag. Ik heb twee keer kanker overleefd en andere leuke mensen gaan er wel aan dood. Dat vind ik lastig. En ik heb ook onzichtbare restschade. Soms ben ik onverklaarbaar moe. Dat blijft nog steeds vallen en opstaan.
Die vermoeidheid overvalt me nog steeds weleens. Ik kan soms niet meer op namen of woorden komen. Het ‘gewoon doen’, dat gaat dus af en toe niet. Ik ben nog steeds aan het ontdekken wat wel en niet gaat.”

Heb je een les geleerd?

“Als je twee keer kanker hebt gehad, weet je wel dat het leven niet maakbaar is. Maar, ik haal er wel de mooie dingen uit. Ik kan iedere dag zelf kiezen hoe ik met dingen om ga. Die vermoeidheid, soms stribbel ik tegen en ga ik gewoon door. Maar op andere momenten geef ik er aan toe. Dan ga ik maar een dagje op de bank liggen en Netflixen. Dat geeft kracht en regie. Herstel heeft gewoon tijd nodig. Het is een oma-wijsheid, maar het is wel zo.

Eigenlijk doe ik alleen nog maar dingen waar ik blij van word. En dat kan ook in heel kleine dingen zitten. Kleine dingen met een grote impact. Ik heb geen kinderen en mijn vriend en ik hebben een latrelatie, dus ik ben ook wel in de positie om te doen wat ik zelf wil, dat is wel een geluk.”

Hoe kijk je naar de toekomst?

“Magere hein is mijn goeroe geworden. Ik denk iedere dag aan de dood. Als je iets wat heel gewoon lijkt dreigt te verliezen, dan wordt dat kostbaar. Nee, ik ben niet bang om dood te gaan. Daar ben ik ook al wel dichtbij geweest. Juist omdat al twee keer kanker heb gehad en om mij heen lieve jonge mensen verloren ben, is voor mij iedere dag bonus. Ik leef meer met de dag. Ik kan iedere dag zeggen dat als ik vandaag zou sterven, het okay is.”