KWF steekt miljoenen in slimme meettechnologieën
‘Impuls voor manieren om kanker te monitoren’
Gepubliceerd 19 december 2022
Eerder dit jaar zette KWF een themacall uit op ‘slimme meettechnologieën’, om dit onderzoeksveld gericht te stimuleren. Met als doel nieuwe, patiëntvriendelijke manieren beschikbaar te maken om kanker (en eventuele terugkeer) beter te controleren.
Na een uitvoerig beoordelingsproces, hebben vier projectteams te horen gekregen dat zij in 2023 met hun onderzoek mogen starten. Daarmee is een bedrag van bijna 4 miljoen euro gemoeid.
Darmkanker & Erasmus MC
In het Erasmus MC in Rotterdam ontwikkelt dr. Saskia Wilting een bloedtest die aangeeft of er na een darmkankeroperatie nog restziekte aanwezig is. Momenteel is er voor monitoring via bloed een tussenstap nodig: gebruik van informatie over de darmtumor, verkregen uit het tumorweefsel. Deze stap betekent in de praktijk dat voor iedere patiënt op maat een bloedtest ontwikkeld moet worden.
Wilting wil een test ontwikkelen die is gebaseerd op circulerend tumor-DNA (ctDNA) in het bloed van de patiënt. Waardoor er geen tumorweefsel bij komt kijken. Ze verwacht dat een dergelijke test zowel kan worden ingezet voor monitoring (‘is en blijft de ziekte weg?’) als vroegdetectie bij mensen met een genetisch verhoogd risico om darmkanker te ontwikkelen.
In hetzelfde instituut werkt chirurg dr. Dirk Grünhagen aan een manier om het aantal ziekenhuiscontroles na darmkanker te verminderen. Het idee is de nacontroles op verantwoorde wijze te verplaatsen naar de thuissituatie, om zowel patiënt als ziekenhuis te ontlasten. Patiënten kunnen thuis bloed afnemen en via een online platform in contact blijven met hun behandelaars.
Externe hypothalamus & voorspelling van longafwijkingen
Dr. Hanneke van Santen ontwikkelt met KWF-financiering een slim apparaat dat helpt bij een hormonale disbalans na een hersentumor in de hypothalamus. Dit orgaan is een soort thermostaat die helpt bij het aanvoelen en reguleren van diverse lichaamsfuncties, zoals vermoeidheid en honger. Wanneer deze balans is verstoord, kan dat flink ontregelende gevolgen voor de patiënt hebben: een constant hongergevoel en trage vetverbranding, met in het ergste geval ernstig overgewicht als gevolg.
De onderzoekers gaan een bestaande ‘cardiowatch’ proberen om te bouwen tot een apparaat die als een soort ‘externe hypothalamus’ specifiek op deze problematiek inwerkt en patiënten beter inzicht geeft in de behoeften van hun lijf.
In het Amsterdam UMC richt chirurg prof. Pieter Tanis zich op darmtumoren die uitzaaien naar de longen. Met de huidige technieken, zoals een CT-scan, is het voor radiologen niet altijd even makkelijk om afwijkingen in de longen goed in te schatten. Ook is niet duidelijk welke patiënten een hogere kans op deze uitzaaiingen hebben én is er onduidelijkheid over de beste behandeling van deze uitzaaiingen. Er zijn namelijk steeds meer signalen dat deze niet altijd dodelijk zijn en dat behandelen niet altijd nodig is.
Tanis wil deze onzekerheden te lijf met deep-learning, een vorm van kunstmatige intelligentie die ingewikkelde patronen kan herkennen. Door deze techniek toe te passen op CT-scans, wil hij gevonden longafwijkingen beter kunnen classificeren, zodat vervolgens ook de juiste behandelstrategie kan worden ingezet.
