Darmkanker beter opsporen met nieuwe ontlastingstest
Jaarlijks krijgen zo’n 12.000 Nederlanders darmkanker. Ongeveer 4.300 mensen overlijden eraan. Deze impact is te verkleinen door de ziekte vroeger op te sporen. Dat gebeurt binnen het Nederlandse bevolkingsonderzoek met een ontlastingstest. KWF heeft een Dream Team van internationale toponderzoekers in staat gesteld om die test nog verder te verbeteren. En met succes!
Bevolkingsonderzoek darmkanker
Hoe eerder darmkanker ontdekt wordt, hoe groter de kans op succesvolle behandeling en hoe beter de vooruitzichten. Daarom krijgen Nederlanders van hun 55e tot hun 75e jaar om de 2 jaar een oproep om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek naar darmkanker. Deelnemers sturen ontlasting op om te laten onderzoeken op sporen van bloed. Dat kan wijzen op darmkanker of voorlopers daarvan. Meer zekerheid volgt na inwendig onderzoek van de darm. Als iets verdachts wordt gevonden, kan tijdig worden gestart met behandeling.
Meer informatie uit minder ontlasting
Het Dream Team onder leiding van prof. dr. Gerrit Meijer onderzoekt of de ontlastingstest te verbeteren is door niet alleen naar bloed te kijken, maar ook naar andere kenmerken in de ontlasting. Bijvoorbeeld DNA of specifieke eiwitten: “We kijken naar moleculen die heel specifiek afkomstig zijn van de tumor. Dat kunnen DNA-veranderingen zijn die in de tumoren voorkomen of eiwitten uit het weefsel eromheen.”
Dit idee is niet nieuw en in Amerika al mogelijk, maar er is veel ontlasting voor nodig. Binnen een bevolkingsonderzoek waarbij een grote groep mensen zelf ontlasting opstuurt, is dat niet praktisch. Daarom wil het Dream Team de test verder verfijnen: “Om de test in de Nederlandse situatie te kunnen gebruiken, willen we hem gevoeliger maken. Bijvoorbeeld met nanotechnologie, zodat we veel minder ontlasting nodig hebben. Het gaat hier echt over pushing the limits.”
De onderzoekers gebruiken hun kennis ook om te signaleren welke patiënten slechte vooruitzichten hebben. Meijer: “In de huidige praktijk krijgen deze mensen na een operatie geen chemotherapie, omdat de 5-jaarsoverleving voor de totale groep reeds 80% is. De hele groep opzadelen met chemotherapie zou niet wenselijk zijn. Maar je wil die groep van 20% met slechte vooruitzichten die wel gebaat is bij chemotherapie er wel uit kunnen pikken.”
Resultaat: betere opsporing van gevaarlijke voorstadia
In juli 2021 maakte het Dream Team de eerste resultaten bekend. Het bleek dat hun nieuwe ontlastingstest nog beter gevorderde poliepen (zwellingen van het darmslijmvlies met een hoog risico om uit te groeien tot darmkanker) kan opsporen. De nieuwe test kijkt behalve naar bloed in de ontlasting ook naar twee andere eiwitten. De prestaties werden vergeleken met die van de huidige test uit het bevolkingsonderzoek. Dit najaar start een grotere studie met 13.000 deelnemers om te beoordelen of de nieuwe test daadwerkelijk in het bevolkingsonderzoek kan worden opgenomen. Daarmee is nog beter te voorkomen dat iemand darmkanker krijgt of daaraan komt te overlijden.
Lees het volledige nieuwsbericht op de website van het Antoni van Leeuwenhoek
|
Het Dream Team Het Dream Team bestaat uit onderzoekers uit verschillende disciplines. Rode draad is de samenwerking met de Amerikaanse onderzoeksgroep van Victor Velculescu (Johns Hopkins University). Dream Team-leider Gerrit Meijer: “Het is een team waar alles inzit. Vooral op het gebied van translationeel onderzoek - het vertalen van biologische kennis naar klinische toepassingen - hebben we echte toppers aan boord.” Meijer maakt er graag deel van uit: “In dit soort teams kom je heel gedreven mensen tegen met verschillende kwaliteiten. Als leider moet je overzicht hebben en van veel markten thuis zijn. Die rol ligt mij wel. Het inspireert me dat we door de krachten te bundelen zulke stappen voorwaarts kunnen maken om mensen te helpen. Zodat de patiënten van morgen beter af zijn dan die van vandaag.” |
