Behandelingen van de toekomst
Donateurs van vandaag maken de kankerbehandeling van morgen mogelijk!
Dankzij jouw steun werken elke dag honderden onderzoekers aan nieuwe manieren om kanker beter op te sporen en te behandelen. Laten zien waar zij aan werken, is dus in feite een kijkje in de toekomst. En die ziet er veelbelovend uit! We nemen je graag mee langs een aantal beloftevolle nieuwe ontwikkelingen in KWF-onderzoek.
Uitzaaiingen beter opereren met augmented reality
Chirurg Theo Ruers opereert in het Antoni van Leeuwenhoek regelmatig patiënten met uitzaaiingen van darmkanker in de lever. Wanneer die operatie goed lukt, is genezing in sommige gevallen nog goed mogelijk. Maar makkelijk is zo’n operatie niet, vertelt Ruers.
“Ik wil héél precies snijden om geen kankercellen achter te laten. Maar ik wil ook niet te ruim opereren. Er zitten in en om de lever belangrijke zaken die ik liever niet beschadig, zoals bloedvaten en galwegen. Helaas zie of voel ik uitzaaiingen niet altijd. Want wat je ziet als je naar de lever kijkt, is een bruin vlak.”
Lees hier het volledige interview, waarin Theo Ruers vertelt hoe hij dit probleem wil oplossen met augmented reality. En over een ruimtevaart- en landbouwtechniek die hij toepast om borstkanker beter te opereren.
Kanker 'ruiken' met de eNose
De lucht die je uitademt heeft een unieke 'handtekening'. Want daarin zitten moleculen die het resultaat zijn van wat er verderop in het lichaam gebeurt. Even blazen bij een alcoholcontrole is een goed voorbeeld hiervan en er is ook een sneltest voor corona die werkt met een ademtest. Maar wist je dat ook kanker sporen achterlaat in uitgeademde lucht?
De e-Nose is een verzamelnaam voor apparaten die uitgeademde lucht kunnen analyseren. Zo werkt het Antoni van Leeuwenhoek met de 'SpiroNose', die kan 'ruiken' of longkankerpatiënten baat zullen hebben bij immunotherapie. En aan het Maastricht UMC+ gaan onderzoekers vanaf 2021 aan de slag met een eNose om de diagnostiek bij schildklierkanker te verbeteren.
Nu gebeurt het nog veel te vaak dat het onderscheid tussen goedaardige en kwaadaardige schildklierafwijkingen niet duidelijk is. En is er daardoor sprake van overbehandeling: voor de zekerheid opereert een chirurg een verdachte schildklierafwijking, terwijl eigenlijk niet duidelijk is of het wel echt om kanker gaat. Zo'n operatie is niet geheel zonder risico, aangezien de schildklier in de buurt zit van bijvoorbeeld de stembandzenuw.
Onderzoekers hopen dat de eNose een eind aan deze onzekerheid kan maken. Resultaten worden verwacht in 2025.
CAR T-celtherapie
Ons afweersysteem is in staat om lichaamsvreemde indringers te bestrijden. Zoals parasieten en bacteriën. De laatste jaren is gebleken dat óók kankercellen prooi van het afweersysteem kunnen worden. Maar daar hebben de afweercellen wel een beetje hulp bij nodig. Die hulp heet immunotherapie.
CAR T-celtherapie is een bijzondere, innovatieve manier om afweercellen klaar te maken voor de strijd tegen kankercellen. Onderzoekers kweken in het laboratorium stamcellen op tot kale afweercellen. Daarop plaatsen ze een soort zelfgemaakte antenne, die het mogelijk maakt dat de afweercel kankercellen herkent én aanvalt.
Deze techniek is veelbelovend en heeft in experimenteel onderzoek bij uitbehandelde patiënten met lymfeklierkanker goede resultaten laten zien (40% was 2 jaar later nog kankervrij). Nadelen zijn er echter ook: de techniek is tijdrovend en duur. Daarom werken onderzoekers hard aan manieren om de belofte om te zetten in een behandeling die praktisch goed uitvoerbaar is.
KWF financiert meerdere onderzoeken op het gebied van CAR T-celtherapie, waaronder dit onderzoek van dr. Maria Themeli (AmsterdamUMC). In 2021 gaan met KWF-financiering twee nieuwe onderzoeken in dit ziekenhuis van start, waarbij o.a. toepassing bij acute myeloïde leukemie wordt onderzocht.
Meer futuristische ontwikkelingen
- Prof. Arjan Griffioen werkt aan een vaccin dat bloedvaatjes in beginnende tumoren lamlegt. Hiermee wil hij kleine tumoren in de kiem smoren.
- Met behulp van artificial intelligence wil prof. Mireille Broeders werken aan betere borstkankerscreening. Nu is het voor radiologen vaak nog lastig om mammogrammen te beoordelen. Het scherpe oog van de computer kan helpen om te bepalen hoe agressief een gevonden afwijking écht is.
- Prof. Marjolein van Egmond wil uitzaaiingen van longkanker opruimen met immunotherapie.
- Wat zijn radionucliden en hoe kunnen ze helpen om prostaatkanker te bestrijden? (YouTube)
