Toponderzoek darmkanker
Verfijnd opereren met TME
Dankzij onderzoek onder leiding van prof. dr. Cock van de Velde is in Nederland de nieuwe operatietechniek Totale Mesorectale Excisie (TME) geïntroduceerd. Sindsdien is TME de standaard voor de operatieve behandeling van endeldarmkanker. Bij TME verwijdert de chirurg met veel precisie de tumor en het omliggende weefsel, waaronder de lymfklieren. Kenmerkend is dat de sluitspier en belangrijke zenuwen in het bekkengebied intact worden gelaten.
Voordat deze operatie in Nederland beschikbaar kwam, stond patiënten met endeldarmkanker een zware ingreep te wachten met grote kans op complicaties. Zenuwbeschadiging kon leiden tot seksuele functiestoornissen of plasproblemen en bij veel patiënten (1 op de 3) keerde de tumor terug. Bovendien ontkwamen patiënten niet aan een stoma.
Resultaten nieuwe operatietechniek
De nieuwe operatietechniek TME heeft sinds de introductie het volgende opgeleverd:
- TME verkleint de kans op terugkeer van de tumor aanzienlijk. In combinatie met bestraling voorafgaand aan de operatie is die kans zelf terug te brengen tot minder dan 3%.
- TME heeft de kwaliteit van leven sterk verbeterd: plasklachten, een stoma en seksuele functiestoornissen behoren nagenoeg tot het verleden.
- Sinds het verfijnd opereren met TME is de kans op het overleven van endeldarmkanker sterk gestegen. De techniek heeft vele patiënten het leven gered.
Andere ontwikkelingen in darmkankeronderzoek
De TME-operatie is één van de vele voorbeelden van vooruitgang op het gebied van darmkanker. Hieronder een overzicht van andere belangrijke ontwikkelingen.
Nieuwe medicijnen
In 1980 was er slechts één middel, met bescheiden effect. Nu zijn er meerdere soorten chemotherapie en is er succes geboekt met doelgerichte medicijnen. Deze medicijnen blokkeren heel gericht (op moleculair niveau) de groei van kankercellen. De bijwerkingen zijn vaak fors minder. Momenteel zijn onderzoekers hard bezig om te bepalen welk middel bij welke patiënt het beste werkt.
Stamcellen afremmen
Onderzoek naar stamcellen kan verduidelijken hoe een tumor ontstaat. Vaak zorgt een defect gen ervoor dat een stamcel ongeremd nieuwe cellen blijft produceren. Dankzij deze ontdekking weten we hoe darmpoliepen uitgroeien tot tumoren en dat dat kan worden voorkomen door stamcellen af te remmen.
Persoonlijke genprofielen
Aan de hand van het genetische profiel van een tumor, is steeds beter te voorspellen óf en waar de tumor zal uitzaaien. Onderzoekers doen hun best om steeds meer persoonlijke genprofielen vast te leggen. Dit is een belangrijke stap in de richting van ‘personalized medicine’: maatbehandeling voor elke patiënt.
Sleutelgenen
Bij darmkanker speelt erfelijkheid een grote rol. In sommige families komt darmkanker veel vaker voor dan bij andere. Dankzij genetisch onderzoek weten we steeds beter welke genen een rol spelen bij het ontstaan van kanker. Door steeds meer van deze ‘sleutelgenen’ te vinden, is nauwkeuriger te voorspellen wie meer kans op darmkanker heeft en voor controle in aanmerking komt.
Vroege ontdekking
Met moderne scan- en meetapparatuur zijn voorlopers van tumoren (zoals poliepen) al vroeg op te sporen. Vroege opsporing is erg belangrijk omdat darmkanker in een vroeg stadium niet altijd wordt opgemerkt. Hoe eerder de ziekte wordt ontdekt, hoe beter de vooruitzichten. In 2014 is het bevolkingsonderzoek darmkanker gefaseerd van start gegaan. Hiermee kunnen mogelijk 1.400 sterfgevallen per jaar worden voorkomen. Het KWF Dream Team 2014 wil de vroege opsporing nog verder verbeteren met DNA-en eiwittechnologie.
Moderne beeldtechnieken
In de jaren tachtig kwamen de CT-scan, PET-scan en MRI-scan beschikbaar. Hiermee kan de specialist de tumor veel exacter lokaliseren. Artsen kunnen het behandelplan precies afstemmen op wat bij de patiënt is gezien en gemeten.
