Verbetering van de chirurgie bij kanker door de introductie van augmented reality tijdens operatie

Augmented reality zien we terug in games als Pokémon Go, maar kan het ook chirurgen helpen om kanker beter weg te snijden?

Het doel is het ontwikkelen en toepassen van augmented reality in de operatiekamer voor darmkankerpatiënten met uitzaaiingen naar de lever.

Waarom is dit onderzoek nodig?

Een tumor wegsnijden bij een operatie is nog altijd de behandeling die de meeste kans op genezing biedt. Nu is het in de praktijk in de operatiekamer zo, dat het onderscheid tussen kwaadaardig en gezond weefsel niet altijd even goed gemaakt kan worden. Een tumor is namelijk geen geïsoleerd balletje, maar groeit alle kanten op, soms ook langs bloedbanen en zenuwweefsel.

Gevolg voor chirurgen is dat ze voor een lastige klus staan: wanneer ze teveel weefsel wegsnijden, dan tasten ze ook gezond weefsel aan. Maar als ze te weinig tumorweefsel wegsnijden, dan is de kans levensgroot dat de ziekte weer terug groeit.

Daarom zijn chirurgen en onderzoekers op zoek naar nieuwe methoden die het mogelijk maken om tumorweefsel zichtbaar te maken tijdens de operatie. Als de chirurg effectief kan opereren, heeft de patiënt de grootste kans op genezing en zo min mogelijk bijwerkingen.

Hoe wordt dit onderzoek uitgevoerd?

In dit project gaan de onderzoekers proberen de operatiekamer te verrijken met augmented reality. Dit houdt in dat je informatie toevoegt aan wat je live in werkelijkheid ziet. Denk aan sportprogramma’s waarbij de baan van de bal na een doelpunt in het beeld wordt geprojecteerd. 

Zoiets gebeurt in dit project ook, maar dan in de operatiekamer. Als chirurgen opereren, zien ze op een scherm wat ze precies aan het doen zijn. Aan dat scherm gaat extra informatie toegevoegd worden: beelden van de tumor (en omliggend weefsel) dat vóór de operatie in beeld is gebracht. Dit maakt preciezer opereren mogelijk.

De eerste jaren van het project wordt deze techniek ontwikkeld en geschikt gemaakt voor toepassing in de operatiekamer. In het laatste jaar zal bij een kleine groep patiënten worden getest of deze methode veilig en effectief is. Dit gebeurt bij patiënten met uitzaaiingen van darmkanker naar de lever. 

Dat is bewust zo gekozen: bij darmkanker lukt het tegenwoordig vaak om (met zo min mogelijk belasting voor de patiënt) via een kleine kijkoperatie (laparoscopie) te opereren. Bij leveruitzaaiingen is het vaak nog nodig om een grote, intensievere operatie op te zetten. Het idee is dat augmented reality juist hier van toegevoegde waarde kan zijn: als de chirurg goed kan zien wat hij doet, is de kans groter dat een patiënt met uitzaaiingen alsnog voor een laparoscopie in aanmerking komt.

Wat levert dit onderzoek op?

Aan het eind van het onderzoek moet duidelijk zijn of augmented reality geschikt is voor grootschaliger toepassing in de kliniek. Als het zijn belofte waarmaakt, kan deze techniek bijdragen aan betere behandelresultaten en minder bijwerkingen.