OVI-DETECT: Detectie van genetisch materiaal in bloed voor beter onderscheid tussen goedaardige en kwaadaardige tumoren van de eierstok.

Ongeveer 7.600 vrouwen per jaar in Nederland worden gediagnosticeerd met een tumor van de eierstok. Deze tumoren zijn meestal goedaardig. Maar het is niet eenvoudig om vóór een operatie goed het verschil te zien tussen goedaardige en kwaadaardige tumoren in de eierstok. Dit is echter wél belangrijk, omdat patiënten met eierstokkanker geopereerd moeten worden door een gynaecologisch-oncoloog zodat een uitgebreidere operatie (stageringsoperatie) kan worden uitgevoerd om het stadium van de ziekte te bepalen.  

Waarom is dit onderzoek nodig?

Om patiënten te selecteren die moeten worden verwezen naar een oncologisch centrum, wordt in Nederland de Risk of Malignancy Index gebruikt. Deze RMI berekent de kans op kwaadaardigheid van een tumor, gebaseerd op echokenmerken, bloedonderzoek (de tumormarker CA-125) en menopausale status. 
 
De kans op het vinden van eierstokkanker is groter in een groep patiënten die is verwezen naar  een oncologisch centrum. Maar uit data van het Antoni van Leeuwenhoek blijkt dat toch bij veel van de doorverwijzingen (meer dan de helft) géén sprake was van eierstokkanker. De RMI is dus niet ideaal: te veel vrouwen worden onterecht doorverwezen, krijgen een operatie die (achteraf) niet nodig blijkt, en leven in de angst patiënt te zijn.  

Hoe wordt dit onderzoek uitgevoerd? 

Recent is aangetoond dat kanker sporen in het bloed achterlaat in de vorm van fragmenten DNA en mRNA, die met verschillende moleculaire technieken kunnen worden gemeten. Deze bloedtest toont in veel gevallen goed aan of er sprake is van eierstokkanker, zo blijkt uit een pilotstudie onder ruim 100 patiënten. Of de techniek bij een laagstadium eierstokkanker ook het goede antwoord geeft, is nog onduidelijk. Dit project moet daar een antwoord op geven. 
In grote oncologische centra in Nederland (Antoni van Leeuwenhoek, Leids Universitair Medisch Centrum en Catharina Ziekenhuis Eindhoven) zullen patiënten met een tumor van de eierstok om 4 buisjes bloed gevraagd worden. Hieruit worden DNA en bloedplaatjes geïsoleerd. Door analyse van DNA en RNA worden voor eierstokkanker specifieke veranderingen geïdentificeerd. De uitslagen worden gerelateerd aan weefselonderzoek, beeldvorming en bloedonderzoek (tumormarkers). 

Wat levert dit onderzoek op? 

Door uitgebreid en met meerdere moleculaire technieken op zoek te gaan naar sporen van eierstoktumoren in bloed, kunnen de onderzoekers DNA- en RNA-veranderingen opmerken die specifiek zijn voor eierstokkanker. Dat moet leiden tot een bloedtest die onderscheid kan maken tussen kwaadaardige en goedaardige eierstoktumoren, en dus een behandeling voor wie dat nodig heeft en géén operatie voor wie dat overbodig is.