Op weg naar implementatie van ctDNA analyse als biomarker voor prognose bij stadium III dikkedarmkankerpatiënten

Volgens de richtlijnen krijgt elke darmkankerpatiënt na de operatie chemotherapie, om terugkeer van de ziekte te voorkomen. Dit is niet voor iedere patiënt nodig, maar hoe pik je die groep eruit?

De onderzoekers willen na de diagnose darmkanker snel in het bloed kunnen bepalen of een patiënt na de operatie nog aanvullende chemotherapie nodig heeft. 

Waarom is dit onderzoek nodig?

Op het moment van diagnose heeft ongeveer een derde van de darmkankerpatiënten tumorcellen in de regionale lymfeklieren. Met alleen het wegsnijden van de darmtumor zelf is na 5 jaar ongeveer de helft van deze patiënten ziektevrij. Dat stijgt naar 66% door aanvullende chemo na de operatie. 

Het is momenteel niet mogelijk om te voorspellen welke patiënten al ziektevrij zijn na de operatie, en bij welke patiënten tumorcellen zijn achtergebleven en dus chemo nodig is. Daarom adviseert de richtlijn om de hele groep aanvullend chemotherapie te geven, hoewel dit dus voor een deel niet nodig is en bij een ander deel de ziekte alsnog terugkeert, ondanks de chemotherapie. Naar schatting heeft een groot deel van de patiënten daarom geen baat bij chemo, maar wel last van de bijwerkingen.

Hoe wordt dit onderzoek uitgevoerd?

In een eerder KWF-project hebben de onderzoekers gevonden dat het mogelijk is om DNA van de darmtumor op te sporen in bloed. Simpel is dat niet, want het is in feite zoeken naar een speld in een hooiberg. In dit vervolgonderzoek maken ze gebruik van bloed van 267 darmkankerpatiënten. Deze patiënten krijgen allen chemotherapie. Door op verschillende tijdstippen bloed af te nemen, willen de onderzoekers bepalen in hoeverre het tumor-DNA in het bloed verandert naarmate de behandeling vordert (en wel of niet aanslaat). De informatie die dat oplevert willen ze gebruiken om een voorspellende test te kunnen maken.

Wat levert dit onderzoek op?

Dit onderzoek is een stap vooruit om een behandeling op maat mogelijk te maken voor darmkankerpatiënten. Waar nu iedereen aanvullend chemotherapie krijgt, moet een bloedtest het mogelijk maken om de groep eruit te pikken voor wie aanvullende behandeling niet nodig is.