Huisarts, wijkverpleging, vrijwilligers – PaTz en VPTZ: Samen méér betekenen voor patiënten in de laatste levensfase en hun naasten

Als een kankerpatiënt in de laatste levensfase komt, breekt voor hem/haar en diens naasten doorgaans een intensieve periode aan. Vanuit de thuissituatie is er dan vaak veelvuldig contact met de eigen huisarts en/of (wijk-)verpleegkundige. De begeleiding kan complex zijn en vraagt om een goede coördinatie van zorg en ondersteuning.
De mogelijkheid van vrijwillige inzet hierbij is vaak niet en/of te laat bekend. Ook weten formele zorgverleners lang niet altijd wat er van een vrijwilliger verwacht kan worden en dat VPTZ-vrijwilligers specifieke trainingen hebben gehad. Daarnaast sluit het aanbod van vrijwilligers niet overal goed aan bij de behoefte van de patiënten met hun naasten en de betrokken formele zorgverleners. Bovendien blijkt dat de formele zorgpartijen en de VPTZ-organisaties lokaal niet altijd dezelfde taal spreken. 

Onderzoeksrichting/voorgestelde oplossing

Het project steken stichting PaTz en VPTZ Nederland, na een eerste korte fase van landelijke agendering, regionaal én praktisch/concreet in. Via deze praktische en concrete aanpak houden wij rekening met het gegeven dat wijkverpleegkundigen en huisartsen beperkte tijd hebben. We steken ook in op al bestaande PaTz overleggen, waardoor geen extra tijdsinvestering gevraagd wordt van zorgverleners. Alleen waar nodig en gewenst zal doelgericht samengewerkt gaan worden. 
We kiezen verder voor het indelen van de projectperiode in twee termijnen: een eerste jaar en een tweede jaar. Tussendoor hebben we een zorgvuldige evaluatie, zodat we geleerde lessen kunnen toepassen in het tweede jaar. Aan het eind van de projectperiode pakken we het landelijke perspectief weer op, door ervaringen landelijk te delen en te implementeren.

Relevantie

Er komt in de laatste levensfase veel op kankerpatiënten af. Als beroepsmatige zorgverleners patiënten bijtijds wijzen op de mogelijkheid om ondersteuning van vrijwilligers te krijgen, kunnen meer patiënten en hun naasten profiteren van deze waardevolle steun. Doordat formele zorgverleners in PaTz groepen samenwerkingsafspraken met vrijwilligersorganisaties maken, bijvoorbeeld over de verwijs- en overlegwijze, kan de toeleiding naar de vrijwilligers soepel en vlot verlopen.

Onderzoeksvragen

Het project gaat de oplossing vinden de hierboven beschreven probleemstelling.

Onderzoeksopzet

1. Ontwikkeling werkvorm/tool voor gebruik in PaTz groep-bijeenkomsten.
2. Landelijk webinar en aansluiting bij landelijke symposia.
3. Regionale workshops i.s.m. de regionale netwerken.
4. Lokale samenwerking tussen PaTz groepen en VPTZ-lidorganisaties.
5. Doorontwikkeling werkvorm/tool en ontwikkeling format samenwerkingsafspraken, format evaluatie samenwerking en format informatievoorziening.
6. Verdieping en verbreding samenwerking.
7. Doorontwikkeling werkvorm/tool en formats.
8. Aanzet plan voor een bredere implementatie in het land.

Verwachte uitkomsten

1. Landelijk webinar en waar mogelijk aansluiten bij landelijke symposia (ter agendering, bewustwording, informatie en activering).
2. Regionale workshops (ter concretisering en voor verdere relatieopbouw) i.s.m. de regionale netwerken palliatieve zorg.
3. In minimaal 50 PaTz groepen is de samenwerking tussen deelnemers van de PaTz-groep en VPTZ-vrijwilligers vormgegeven, wat leidt tot 350 inzetten in de projectperiode.
4. Er is een aansprekende werkvorm over de inzet van vrijwilligers ontwikkeld om te gebruiken in PaTz groepen.
5. Er is een format voor de informatievoorziening naar formele zorgverleners, gebaseerd op de behoeften van formele zorgverleners. In dit format staat wat VPTZ biedt en op welke wijze er samengewerkt kan worden.
6. Format voor onderlinge samenwerkingsafspraken, waarbij ervaringen van patiënten en naasten betrokken worden.
7. Format voor evaluatie onderlinge samenwerking.
8. Plan voor een bredere implementatie in het land, zowel naar andere PaTz groepen met VPTZ-lidorganisaties, als naar andere initiatieven en organisaties die de verbinding tussen formele zorg en informele zorg willen verbeteren.

Omschrijving stappen nodig om resultaat te implementeren

Op lokaal niveau worden goede samenwerkingsverbanden opgebouwd tussen VPTZ-organisaties en PaTz groepen. Deze samenwerking zal ook na afloop van het project worden voortgezet, omdat door samenwerking met een groep de relatie niet meteen wegvalt met het (door pensioen/verhuizing/ziekte) wegvallen van een individuele zorgverlener. Doordat in het project de samenwerkingsrelaties opgebouwd zijn, informatievoorziening op elkaar is afgestemd en werkvormen ontwikkeld zijn, is de verwachting dat na de projectperiode de inzet in thuissituaties geborgd is.

De ontwikkelde eindproducten, de communicatie en verspreiding hiervan en het finale implementatieplan zorgen voor de borging van de werkwijze. Zo kunnen de resultaten ook verspreid worden onder andere VPTZ-lidorganisaties en PaTz groepen.

In het finale implementatieplan wordt de verdere opschaling beschreven. VPTZ Nederland heeft met haar leden een landelijk bereik. PaTz groepen zijn in vrijwel alle delen van Nederland te vinden: de medewerking van zgn. PaTz ambassadeurs die regionaal aanspreekbaar zijn, kan verder bijdragen aan de landelijke implementatie van de ontwikkelde samenwerking.
Gedurende de projectperiode zorgen VPTZ Nederland en stichting PaTz voor het delen van kennis, ervaring en verbeterpunten met de projectpartners. Dit doen we ook met de andere lokale subsidieaanvragen, waarbij VPTZ Nederland een verbindende rol speelt.

In het finale implementatieplan wordt beschreven wat en hoe e.e.a. gedeeld zal worden met andere partijen.