'Binnen ons complexe zorgsysteem is ervaringsdeskundigheid een sociale innovatie.'

Inge Tra is Programmamanager Patiëntenparticipatie bij CZ: “Als zorgverzekeraar is het onze prioriteit om de zorg voor iedereen toegankelijk en betaalbaar te houden. Daarbij balanceren we voortdurend tussen de belangen van de premiebetaler en degene die zorg consumeert. Daarom startten we al vroeg met het betrekken van patiënten bij onze keuzes, bijvoorbeeld over de inkoop van zorg.

Elkaar begrijpen 

Bij patiëntenparticipatie gaat het erom dat we elkaar begrijpen, beter naar elkaar luisteren. Want samen weten we meer. Eerst werkten we daarvoor samen met patiëntenorganisaties. Maar sinds 2 jaar hebben we zelf ervaringsdeskundigen in dienst en is ervaringsdeskundigheid een van onze belangrijkste pijlers. Zowel intern als extern. Zo zetten we ons in om de inzet van ervaringsdeskundigheid bij zorgaanbieders te stimuleren.

Meedenken over eigen rol 

De ervaringsdeskundigen bij CZ hebben een achtergrond in de ggz en somatische zorg. We hebben ze gevonden via een vacature en door ons netwerk aan te spreken. Het was niet makkelijk om de juiste personen te vinden, want we zochten ervaringsdeskundigen die ook goed beleidsmatig kunnen meedenken. Daarnaast denken ze van begin af aan ook mee over hun eigen rol binnen de organisatie. Wat zien we? Wat is er nodig? Waar kunnen wij een bijdrage leveren? Gelukkig krijgen we de ruimte om te experimenteren. Gaandeweg ontdekken we steeds meer mogelijkheden.

Door te experimenteren ontdekken we steeds meer mogelijkheden.

Anders kijken 

Samen met onze inkopers en medisch adviseurs vormen de ervaringsdeskundigen een driehoek voor beslissingen over de inkoop van zorg. De medisch adviseurs kijken natuurlijk naar klinische uitkomsten en het perspectief van de ervaringsdeskundige is daar een belangrijke aanvulling op. Zij kijken anders naar hoe zorg werkt. Daardoor kom je erachter dat het voor de hand liggende antwoord niet altijd het juiste is. Daarnaast organiseren de ervaringsdeskundigen inspiratiesessies, bijvoorbeeld voor huisartsen en de ggz. En 1 heeft inmiddels een opleiding Verandermanagement gedaan, wat voor onze organisatie heel waardevol is.

Spiegel 

Het is bijzonder om elke dag van dichtbij mee te maken hoe zij naar zorg kijken. Regelmatig vragen ze waarom we dingen doen zoals we ze doen. Ze houden ons echt een spiegel voor. Daarnaast is het ook gewoon praktisch om ze in huis te hebben. Met de patiëntenorganisaties konden we vertrouwelijke zaken niet delen. Nu zijn het onze collega’s waarmee we alles kunnen bespreken. Dat is heel handig.

Het is bijzonder om elke dag mee te maken hoe zij naar zorg kijken.

Sociale innovatie 

De zorg staat voor grote uitdagingen en werkt met complexe systemen. De inzet van ervaringsdeskundigheid is daarin een sociale innovatie. De winst zit op zoveel gebieden. Bijvoorbeeld in het ontlasten van zorgaanbieders door vragen te beantwoorden die niet bij een professional terecht hoeven te komen. En in het voorkomen van zorg, omdat mensen aan de voorkant al met ervaringsdeskundigen in contact komen. Het zou goed zijn als er een breder aanbod van ervaringsdeskundigen komt en meer organisaties het gaan inzetten. Dat is niet altijd makkelijk, maar als je de reden waarom je het doet op de eerste plaats zet, kom je steeds verder. Je moet het gewoon doen!"