Kanker: als je snel doodgaat

Palliatieve zorg in de laatste fase

Is het duidelijk dat de dood dichtbij is? Dan krijg je palliatieve terminale zorg. Als het goed is, is er niet alleen aandacht voor lichamelijke klachten, maar ook voor eventuele problemen op emotioneel, sociaal en spiritueel gebied.
Een zo goed mogelijke kwaliteit van leven is het belangrijkste doel.

Mensen kunnen het waardevol vinden om bewust met hun naderende dood om te gaan. Om de mogelijkheid te hebben relaties af te ronden, afscheid te nemen van dierbaren of praktische zaken te regelen. Dat kan zorgen voor rust voor jou en je naasten. En voor een intensieve en waardevolle laatste periode samen.

Ik zei altijd: ‘Laat mij maar plotseling aan een hartaanval doodgaan’. Maar na het sterfbed van mijn zus waarbij ze heel bewust afscheid nam van haar dierbaren, zeg ik: dat wil ik later ook.
Irene

Weten dat je gaat overlijden

Leven met het besef dat je snel zal sterven, kan emotioneel zeer zwaar zijn. Het roept ook vaak vragen op, zoals ‘Hoelang heb ik nog?’, ‘Wat staat me te wachten?’, ‘Zal ik pijn krijgen?’, ‘Wat wil ik nog doen?’, ‘Hoe neem ik afscheid?’.

Het is herkenbaar dat je je niet kan voorstellen hoe de periode die voor je ligt gaat zijn. Het is een onzekere tijd. Alleen al omdat onbekend is hoelang je nog hebt.
Kanker heeft meestal een ziek- en sterfbed waarbij je ruim de tijd hebt om afscheid te nemen van de mensen uit je omgeving.

Terminale zorg

In deze periode zie je waarschijnlijk veel verschillende mensen aan je bed. Zoals de arts, verpleegkundigen, mensen van de thuiszorg en soms ook vrijwilligers. Vaak geven zij hulp naast de hulp die je mogelijk krijgt van je partner, familieleden of vrienden.

In de ideale situatie gaat alles volgens jouw wensen. Maar in de praktijk gaat er wel eens wat mis. Bijvoorbeeld omdat mensen niet goed weten wat je eigenlijk wilt. Of omdat mensen denken dat ze weten wat je wilt, maar er niet met je over praten. Of omdat zij je in bescherming willen nemen. Daarom kan het helpen om aan je naasten en je zorgverleners te vertellen wat jij wel of niet wil. 
Of om iemand te vragen namens jou je belangen te behartigen.

Het regelen van de crematie van mijn vrouw viel me erg zwaar. Achteraf denk ik: misschien hadden we het er samen over moeten hebben. Dan had ik ook beter geweten wat zij had gewild.
Jan

Waar wil je overlijden?

Mogelijk heb je al eens nagedacht over de plek waar je wil sterven. Misschien heb je daar ook al met anderen over gesproken. Vertel in elk geval wat je echt zou willen. Zonder direct bang te zijn dat dit toch niet kan.
De uiteindelijke keuze hangt onder andere af van:

• je eigen voorkeur
• de mogelijkheden
• de mensen uit je omgeving
• de medische zorg die je nodig hebt

De meeste mensen willen het liefst thuis sterven, in hun eigen vertrouwde omgeving.
Kun of wil je niet thuis overlijden, dan kun je bijvoorbeeld terecht in:

• een hospice of bijna-thuis-huis
• een verpleeghuis met een palliatieve unit 
• een woonzorgcentrum
• soms: het ziekenhuis

Het is ongelofelijk hoe mijn vader veranderde in het hospice. Er viel een last van hem af. En van ons ook trouwens. Hij is daar goed verzorgd. Dat konden wij niet opbrengen, hoe graag we het ook wilden.
Kees

Hulp bij doodgaan

De dood aanvaarden, jezelf overgeven, berusten in het onvermijdelijke. Of het tegendeel: je verzetten, het onvermijdelijke niet onder ogen willen zien. Het zijn omschrijvingen waarmee anderen duidelijk proberen te maken hoe iemand naar de dood toeleeft. Waarschijnlijk weet jij als geen ander dat geen enkele beschrijving altijd en helemaal op jou van toepassing is. De ene dag kan de dood je misschien niet snel genoeg komen, de andere dag hoop je nog zo lang mogelijk te blijven leven.

Het kan zijn dat je klaar bent met het leven in jouw situatie. Bijvoorbeeld door de pijn en de ongemakken. Is je lichaam sterker dan verwacht? Dan wil je misschien je dood versnellen.
Dit is geen besluit zijn dat je zomaar neemt. Misschien wil je erover praten met je naasten. Voor hen kan je besluit moeilijk te accepteren zijn. Maar het is en blijft jouw keuze.
Je kunt er ook met je huisarts of specialist over praten. Hij of zij weet vaak ook wat de mogelijkheden zijn om je sterven te versnellen. Bijvoorbeeld:

• afzien van behandeling
• stoppen met medicijnen
• stoppen met eten en drinken
• euthanasie
• hulp bij zelfdoding

Op kanker.nl vind je meer informatie over de laatste levensfase. Bijvoorbeeld over wat er lichamelijk gebeurt, over veelvoorkomende klachten, over waar je wil sterven, hulp bij sterven en over afscheid nemen.